Policy Brief
โมเดลการสื่อสารเชิงสืบสวนแบบ 3C1D เพื่อความไว้วางใจของสาธารณะในสังคมดิจิทัล
หน่วยงานเสนอ: Borsae Foundation Institute (BFI)
กลุ่มเป้าหมาย: ผู้กำหนดนโยบาย หน่วยงานรัฐ สื่อมวลชน องค์กรอิสระ และภาคประชาสังคม
ประเด็นนโยบาย: ความน่าเชื่อถือของข้อมูล การสื่อสารสาธารณะ และธรรมาภิบาลในยุคดิจิทัล
1. Executive Summary
ในยุคสังคมดิจิทัล ความขัดแย้งทางข้อมูล ข่าวปลอม และการตั้งคำถามต่อความน่าเชื่อถือของผู้มีอำนาจ ได้กลายเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างที่บ่อนทำลายความไว้วางใจของสาธารณะ Policy Brief ฉบับนี้นำเสนอ โมเดลการสื่อสารเชิงสืบสวนแบบ 3C1D ซึ่งเป็นกรอบแนวคิดสหวิทยาการที่ผสานมิติด้านการสื่อสาร สังคมศาสตร์ และกฎหมาย เพื่อใช้เป็นแนวทางเชิงนโยบายสำหรับการสื่อสารข้อมูลสาธารณะอย่างมีความรับผิดชอบ โปร่งใส และยั่งยืน
2. ปัญหาเชิงนโยบาย (Policy Problem)
ปัจจุบัน การสื่อสารข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบ การเปิดโปง หรือการกำหนดนโยบายสาธารณะ มักประสบปัญหาอย่างน้อย 3 ประการ ได้แก่
(1) การขาดบริบทที่เพียงพอ ทำให้ข้อมูลถูกตีความคลาดเคลื่อน
(2) ความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูลและกระบวนการตรวจสอบถูกตั้งคำถาม
(3) การเปิดเผยข้อมูลโดยไม่ประเมินผลกระทบ อาจก่อให้เกิดความเสียหายทางสังคมและกฎหมาย
ปัญหาเหล่านี้สะท้อนว่าการสื่อสารสาธารณะยังขาดกรอบเชิงนโยบายที่บูรณาการมิติด้านจริยธรรม ความรับผิด และธรรมาภิบาลอย่างเป็นระบบ
3. ข้อเสนอเชิงนโยบาย: โมเดล 3C1D
โมเดล 3C1D ประกอบด้วยองค์ประกอบ 4 ประการที่ควรถูกบูรณาการเป็นมาตรฐานการสื่อสารสาธารณะ ได้แก่
- Context (บริบท): ผู้สื่อสารและหน่วยงานรัฐต้องอธิบายบริบททางสังคม กฎหมาย และสถานการณ์ที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลอย่างครบถ้วน
- Credibility (ความน่าเชื่อถือ): ต้องมีระบบตรวจสอบข้อเท็จจริง แหล่งที่มา และความรับผิดชอบของผู้สื่อสารอย่างชัดเจน
- Consequence (ผลกระทบ): การสื่อสารเชิงนโยบายควรประเมินผลกระทบต่อสิทธิ เสรีภาพ และความสงบเรียบร้อยของสังคม
- Disclosure (การเปิดเผย): การเปิดเผยข้อมูลต้องเป็นไปอย่างโปร่งใส มีจริยธรรม และสอดคล้องกับหลักกฎหมายและประโยชน์สาธารณะ
4. แนวทางการนำไปใช้ (Policy Implementation)
Policy Brief นี้เสนอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำโมเดล 3C1D ไปใช้ในระดับปฏิบัติ ดังนี้
- ระดับนโยบาย: บรรจุหลัก 3C1D เป็นแนวปฏิบัติในการสื่อสารข้อมูลสาธารณะของหน่วยงานรัฐและองค์กรอิสระ
- ระดับองค์กร: พัฒนาแนวทางหรือคู่มือการสื่อสารภายในที่อ้างอิงโมเดล 3C1D
- ระดับบุคลากร: ส่งเสริมการอบรมสื่อมวลชน ข้าราชการ และผู้บริหารด้านการสื่อสารเชิงสืบสวนอย่างมีความรับผิดชอบ
5. ผลลัพธ์ที่คาดหวัง (Expected Outcomes)
การนำโมเดล 3C1D ไปใช้ในเชิงนโยบายคาดว่าจะก่อให้เกิดผลลัพธ์สำคัญ ได้แก่
- การเพิ่มความไว้วางใจของสาธารณะต่อหน่วยงานรัฐและสื่อมวลชน
- การลดความขัดแย้งทางสังคมจากการตีความข้อมูลที่แตกต่าง
- การเสริมสร้างธรรมาภิบาล ความโปร่งใส และความชอบธรรมของกระบวนการกำหนดนโยบาย
6. ข้อเสนอเชิงกลยุทธ์ (Strategic Implications)
โมเดล 3C1D ไม่เพียงเป็นเครื่องมือด้านการสื่อสาร แต่ยังสามารถใช้เป็นกรอบกำกับเชิงจริยธรรม (Ethical Governance Framework) สำหรับการตรวจสอบผู้มีอำนาจ การกำหนดนโยบาย และการสื่อสารในภาวะวิกฤต ซึ่งสอดคล้องกับหลักประชาธิปไตยและนิติรัฐในสังคมดิจิทัล
7. ข้อสรุปเชิงนโยบาย
Policy Brief ฉบับนี้เสนอให้หน่วยงานรัฐ สื่อมวลชน และภาคประชาสังคม นำโมเดลการสื่อสารเชิงสืบสวนแบบ 3C1D ไปใช้เป็นกรอบมาตรฐานในการสื่อสารข้อมูลสาธารณะ เพื่อฟื้นฟูและเสริมสร้างความไว้วางใจของสังคม อันเป็นรากฐานสำคัญของธรรมาภิบาลและการพัฒนาประชาธิปไตยอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง (APA)
ธีรยุทธ บุญมี. (2562). สังคมกับอำนาจการสื่อสาร. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุภางค์ จันทวานิช. (2561). การวิจัยเชิงคุณภาพทางสังคมศาสตร์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. (2563). ความรู้ อำนาจ และการเมืองของการสื่อสาร. วารสารสังคมศาสตร์, 32(2), 1–20.
